روش اثبات مدعیات زبانی در فلسفه تحلیلی و علم اصول از دیدگاه جان سرل و شهید صدر

عباس علی امیری

فلسفه مضاف

کارشناسی ارشد

محمدعلی عبد اللهی

امیر دیوانی

موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

1389

موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

واژگان کلیدی:مدعیات زبانی، روش اثبات مدعیات زبانی، شهودهای پیشانظری،تبادر، جان سرل، شهید صدر انسان با سخن گفتن پرده از منویات درونی خود بر می‌دارد و از جهانی که در آن زیست می‌کند خبر می‌دهد، همین امر منجر به ارتباط میان هم نوعانش میشود. واکاوی این نوع ارتباط ما را از نحوه زیستن او خبردار می کند. زبان با ماهیت پیچیده و دشواریاب خود پرسش‌های زیادی را در ذهن متفکران پدید آورده است. یکی از آن پرسش‌ها راجع به مدعیات زبانی و روش اثبات آنها است.مدعیات زبانی در حقیقت تبیین کارهای است که توسط زبان انجام می‌گیرد و از این لحاظ جنبه معرفت‌شناسانه دارند. خبر، امر، وعده، ترادف، تحلیلی و ترکیبی، و مانند اینها از جمله مدعیات زبانی هستند که درباره مولفه‌های هر زبانی مطرح می‌گردند . روش‌های متعددی از جانب متفکران برای اثبات چنین ادعاهایی راجعه به زبان ارائه شده است.روش‌های مفهومی، مصداقی، شهودهای زبانی پیشانظری و ارتکازات اهل زبان، روش‌هایی هستند که از جانب فیلسوفان تحلیلی و دانشمندان علم اصول مطرح گردیده است. روش مفهومی به تبعیت از روش پرسش‌گری سقراط برای دست‌یابی به حقیقت پی‌ریزی شده است و روش مصداقی که رویکرد تجربی دارد از جانب کواین مطرح گردیده است. جان سرل بعد از بیان نقدهای اساسی به روش مصداقی، روش شهودهای زبانی پیشانظری را بنیان می‌نهد. این روش براساس نوعی درون‌نگری در اثبات مدعیات شکل گرفته است و بر دو اصل عمده و رایج در زبان‌شناسی، الف: یادگیری زبان از مقوله علم مهارتی است و ب؛ سخن گفتن نوعی رفتار قانون‌مند است، استوار است.سرل معتقد است کودک با رشد میان اهل زبان به مهارت به کارگیری زبان دست پیدا می‌کند و این علم مهارتی به علمی درونی و شهودی در وی بدل می‌گردد که مبنای قضاوت درباره مدعیات زبانی قرار می‌گیرد. از آنجایی که شهودهای زبانی اموری شخصی هستند تعمیمشان درباره دیگر افراد با مشکل مواجه است از این روی سرل برای رفع چنین مشکلی به اثبات اصل دوم یعنی سخن گفتن نوعی رفتن قاعده‌مند است می‌پردازد و این مشکل را برطرف می‌کند روش تبادر نیز که از جانب شهید صدر برای کشف ارتکازات اهل زبان به کار می رود بر نوعی درونگری استوار است. شهید صدر هم با توجه به همان دو اصلی که سرل نظریه خودش را بر آنها استوار کرده است نظریه خود را بنا می‌نهد.با توجه به مطالب گفته شده هر دو نظریه در مبانی و در نتیجه از قرابت فراوانی برخوردارند.

1392/10/8

1416